Algemene beschouwingen 2019

Voorzitter,

In de achterliggende weken heb ik herhaaldelijk moeten denken aan de geschiedenis van Jozef die door Goddelijke besturing in Egypte terecht kwam om daar Forao’s droom te mogen uitleggen met de betekenis: er zouden 7 jaren van voorspoed komen, maar daarna 7 jaren van honger. Ik zag daarin enkele parrallellen maar ook duidelijke verschillen met onze Alblasserdamse situatie.

Een 3-tal overeenkomsten:

1. Alblasserdam heeft jaren van voorspoed achter ons liggen, de voorraadschuren (reserves) zijn gevuld;
2. De maatregelen die Jozef nam troffen de inwoners van Egypte, Alblasserdam zal de bezuinigingen links- of rechtsom gaan merken;
3. Jozef was een bestuurder onder Farao met een door God opgelegde taak. Zo mogen wij ons college van B&W ook zien.

Maar ook een 3-tal verschillen:

1. Wij hebben geen zieners in het college. Andere tijden lijken ons nu te overvallen / overkomen. Het jaar 2019 is wel het begin, maar waar zal het eindigen?
2. De jaren van voorspoed worden ook niet door al onze inwoners gezien, begrepen en gewaardeerd: ‘wanneer zien wij daar eens wat van terug?’ wordt weleens gesteld;
3. Jozef handelde daadkrachtig, maakte keuzes vanuit een visie. Daar zal de komende jaren aan gewerkt moeten worden, met name op regionaal niveau.

Perspectief:

Voorzitter, zoals gezegd liggen de jaren van voorspoed achter ons. Kijkend naar de 1e BURAP dan hebben we al een behoorlijke greep moeten doen uit onze ‘voorraadschuren’. De voorliggende Perspectiefnota 2020 - 2023 wordt overschaduwd door de als maar oplopende tekorten in het sociaal domein, in het bijzonder de jeugdhulp en WMO (1.6milj. in 2020 oplopend naar 2.7milj. in 2023). De aangekondigde tegemoetkoming van het rijk bleek achteraf een sigaar uit eigen doos. Terecht dat VNG, de regio en ons college zich blijven inzetten voor een rechtvaardigere tegemoetkoming. Buiten het sociaal domein zien we ook oplopende kosten bij o.a. OZHZ, BSSA, grondstoffenplan en Landvast (550K structureel). De vraag kan gesteld worden: ‘wat blijft er nog over van onze ambities?’

Terugblik:

Vanuit dit perspectief zou je bijna vergeten wat we allemaal bereikt hebben in het achterliggende jaar. Niet om daarin te berusten, maar om door te pakken. Een aantal voor onze fractie belangrijke dossiers:

1. Havengebied, Nedstaal, Mercon Kloos en DOK12: loopt - zorg: gaat de planning gehaald worden en is alles realiseerbaar?
2. GVVP: maken langzaam stappen - vraag: maar wanneer komen de eerste zaken uit het GVVP op de agenda? Het wordt tijd dat we onderdelen gaan uitrollen zoals sluipverkeer Vinkenpolderweg en 3e ontsluiting.
3. Groene loper aanpak & buitenruimte: structuurplan is akkoord - vraag: welke acties zijn reeds ondernomen? Wat onze fractie betreft gaan we daar juist niet op bezuinigen.
4. Handhavingsbeleid: nota goedgekeurd - actie: nu nog keuze maken ook omtrent vuurwerk.
5. Motie gebiedsperspectief: loopt - actie: kaderstellende discussie daarna uitwerken van het gebiedsperspectief. Dank ook voor het krachtig signaal, wethouder, in het AD.
6. Bijeenkomst met Woonkracht10: goed gesprek - actie: aanpassing PALT, jaarplan delen en blijvende aandacht sloop voor nieuwbouw.
7. Energietransitie: visie akkoord - actie: onderzoek, voorlichting, positioneren van de lokale werkgroep - zorg: wie gaat dat allemaal betalen? – tevens: laten we ook nuchter blijven en wegblijven van klimaathysterie.
8. Armoedeconvenant: vastgesteld - actie: waar staan we nu?
9. Woonwagens: kijken terug op een historische verplaatsing, maar we zijn nog niet klaar.
10. Besluitvorming en start uitvoering van het gemeentehuis – actie: strakke bewaking op de kosten.
11. Scheldeplein en wijk Blokweer zijn aangepast tot tevredenheid van veel inwoners.
12. En tot slot mogen we ook terug zien op een constructieve samenwerking binnen de raad. Ja, soms schuurt het, maar dat is niet erg. Laten we oog hebben voor elkaars argumenten en idealen.

Dan terug naar de Perspectiefnota 2020.

Sturingsmechanisme:

Zoals door het college aangegeven kan gedraaid worden aan 3 knoppen:

-          A. het verlagen van de uitgaven (tijdelijk en-/of strutureel)

-          B. het verhogen van de inkomsten (lasten)

-          C. het inzetten van onze reserves (weerstandsvermogen)

Langs die lat zullen wij onze bijdragen vervolgen.

A. Verlagen van de uitgaven

• Sociale domein:
• Werk en inkomen, schulden en WMO: oorzaak heel divers (harde bezuiniging, aanzuigende werking abonnementstarief, volume groei, vergrijzing). Aan welke knoppen kan gedraaid worden? Aanpassen abonnementstarief / minder uren toekennen? Minder aanbieders? Langere wachttijden? Minder mensen toelaten tot de zorg? Efficiëntere bedrijfsvoering? Minder aanbod gestuurd maar vraag gestuurd? Dat er enerzijds geld bij moet is duidelijk, maar een kritische blik op het huidig beleid is even zo belangrijk en noodzakelijk. Door amendering heeft de Drechtraad vorige week een duidelijk signaal afgegeven. Wij gaan er vanuit dat het DSB eind september ons een breed palet aan maatregelen presenteert en daarin zullen keuzes gemaakt moeten worden. Hoe pijnlijk ook. Daarover nog 2 dingen:
• Laten we oog hebben voor de meest kwetsbaren in onze samenleving;
• Kunnen we niet meer lokaal in het voorveld doen? Nu is maar 10% lokaal en 40% regionaal.
• Jeugd: bij jeugd liggende de zelfde vraagstukken. Aanvullend wijst Gerber van Nijendaal (plaatsvervangend voorzitter van de Raad voor het Openbaar Bestuur) ook op de fuikwerking binnen de zorg en rol van de huisartsen daarin. Anderzijds, ligt hier niet een dieper vraagstuk wat nu zichtbaar wordt? De druk op eenverdieners? De vele gebroken relaties? De maatschappelijke druk op onze jongeren. De maatschappelijke druk op de gezinnen waarbij veel opvoedingsvraagstukken verschoven worden naar school en zorgverleners. De onderhuidse effecten van stille armoede. Allemaal zaken die we tegen het licht moeten houden om ook de kosten binnen jeugd beheersbaar te krijgen.
  
• Denk ook aan de overige GR-en (VRZHZ, OZHZ, Drechtwerk en SVHW (zienswijze).
• Handhavingsbeleid: on-hold of uitstellen? Wat ons betreft een verkeerde bezuiniging te meer daar de roep aanwezig is naar meer handhaving als gevolg van fout parkeren, hondenpoep, overlast Lammetjeswiel e.d. Handhaving gaat breder dan alleen de orde bewaken op de Dam.
• Grondstoffenplan: terugdringen van de kosten is geen vraag maar een must. We zien uit naar de vertaling van de nieuwe aanpak en wat dat ons gaat opleveren. Het verhogen van de ophaalfrequentie ziet onze fractie als een kans en speelt ook in op de behoefte van onze inwoners. Het gaat hier om eenmalige kosten waarbij onze fractie voorstelt om deze te dekken uit de algemene reserve.
• Dat zelfde geldt ook voor de fietslus. Laten we doorpakken met de uitwerking van het ontwerp. Ons voorstel om de eenmalige uitgaven te dekken uit de algemene reserve.
• IKC Twijn, extra krediet aankondiging, febr. 2018 besluit voor 4,1 milj. —> toen speelde we al in op verhoogde normeringen. Nu weer bijstellen gaat ons te snel. Laten daarin ook de duimschroef aan te draaien.
• Wat op dit moment nog ontbreekt is het bredere palet van programma’s binnen de samenlevingsagenda 2.0. Op welke onderdelen kunnen keuzes gemaakt worden en wat levert ons dat op? Dat vraagt om creativiteit.

B. Het verhogen van de inkomsten

• De lobby richting het rijk is eerder genoemd. Blijvende aandacht vanuit VNG, regio en college. Conservatief dat daar nu niet mee wordt gerekend.
• Nu gerekend met de december-circulaire 2018 - de grove effecten van de mei-circulaire zijn met ons gedeeld. Zeker de eerste paar jaar mogen we rekenen op een voordeel, maar laten we ons niet rijk rekenen te meer daar de PPN nog geen rekening heeft gehouden met de extra aangekondigde tekorten bij Serviceorganisatie Jeugd.
• Verhogen van de woonlasten / OZB? Een inflatieverhoging sluiten wij niet uit, maar structureel verhogen zijn wij geen voorstander van.
• Verhoging afvalstoffenheffing en verlaging rioolheffing? Is voor onze fractie bespreekbaar.
• Lokale heffingen vallen hoger uit en zijn structureel ingezet. College kan er ook voor kiezen om voorzichtig rekening te houden met hogere inkomsten als gevolg van areaaluitbreiding (Mercon e.d.).
• Andere denkrichtingen:
• Percentage lege kosten omhoog, onder de loep nemen.
• Verkoop Eneco, naar verwachting half 2020, aanwenden tot verlaging van onze schuldenpositie / aanwenden tot versneld invoeren van led-verlichting in de openbare ruimte? Kan de wethouder ons in september daarin wat meer inzicht in geven?
• Vervolgens verzoeken wij het college om ook nog eens kritisch te kijken naar ons subsidie beleid (bijvoorbeeld de 1 procent regel met cultuur). De opbrengsten dekken niet altijd de kosten.

C. Het inzetten van onze reserves

• We komen van hoog, duiken naar 1,8 waarbij voor onze fractie 1,4 de ondergrens is. Lager kan maar in onze ogen niet verantwoord. Niet voor niets pleiten wij al jaren voor een solide financieel beleid. Daar hoort dit bij.

Resume voorzitter,

Scenario: geen 1, 2 of 3 maar aan meerdere knoppen. Solide financieel beleid gaat over de gehele linie van onze begroting met de focus op:

-          Continue focus op het verkrijgen van afdoende budgetten vanuit het rijk.

-          Maximale sturing op kostenbesparing binnen het sociaal domein (GRD en Jeugd) en overige GR-en. Zowel in het rapport Task-force als de knoppennotitie staan goede dingen waar regionaal veel winst te behalen is (

-          Maximale sturing op kostendaling op het grondstoffenplan.

-          Focus op onderdelen waar we nu al uit de pas lopen.

-          Weerstandsvermogen als ondergrens 1.4

Met daarbij de opmerking dat onze fractie vooralsnog geen concessies wil doen aan de genoemde piketpalen. Daarmee geven we richting en antwoorden op de door u gestelde vragen.

Slot:

Voorzitter, een andere algemene beschouwing dan voorgaande jaren. Een vooral financieel ingekleurde en beleidsarme PPN waar we als fractie in alle gebrek wat richting aan proberen te hebben geven. Daarbij gaat een groot deel van de discussie over de betaalbaarheid van het sociaal domein. Dat er iets moet gaan veranderen is wel duidelijk, maar laten we in de uitwerking vooral aandacht geven aan hen die het echt nodig hebben. Zij verdienen goeden zorg!

Voorzitter, na vanavond staat het college voor een grote taak. Daarbij is veel wijsheid nodig. Jozef had een bijzondere wijsheid gekregen. We weten dat we hierover van gedachten verschillen, maar het is onze diepste overtuiging dat ware wijsheid alleen door God gegeven kan worden.

We wensen college, ambtenaren en ons als raad die wijsheid toe.

Ik dank u.

Jaco Brand

Namens de SGP-fractie van Alblasserdam