Bijdrage Algemene beschouwingen Perspectiefnota 2014

Algemene beschouwingen Perspectiefnota 2014

SGP-fractie - bijdrage fractievoorzitter A. Boele

Gemeenteraadsvergadering dinsdag, 25 juni 2013

Slotfase

Deze raadsperiode loopt op z’n einde. Dit college treft voorbereidingen voor z’n laatste begroting. En na de verkiezingen zullen meerdere personen uit raad en college het stokje aan anderen overdragen.

Daarom heeft dit debat onwillekeurig ook iets van een terugblik, een balans die we opmaken, na (straks) 4 jaar bestuur van dit college, steunend op een coalitie van PvdA, SGP en CDA.

Balans

Om maar meteen klare wijn te schenken: het opmaken van die balans is voor de SGP-fractie een opbeurende bezigheid.

Wij komen tot de slotsom, dat het bestuur van onze gemeenten in de achterliggende jaren daadkracht en slagvaardigheid heeft laten zien: de bestuurlijke en financiële crisis van weleer ligt ver achter ons!. Ook stellen we vast, dat dit college veel werk heeft gemaakt van de uitvoering van z’n eigen programma, Spoedig zal het dat met een slotakkoord bezegelen.

En dat mag temeer opmerkelijk heten, als we daarbij in ogenschouw nemen, dat dit herstel zich ontwikkelde in een economisch zwaar getij. Het stemt mijn fractie tot dankbaarheid.  

Gezond

Deze hervonden bestuurskracht is heel tastbaar in de gemeentelijke financiën. De Perspectiefnota 2014, de Jaarrekening 2012 en de eerste Burap 2013, schetsen een beeld van financiën die op orde zijn.

Bij de aanvang van deze raadsperiode zette het college in op gezondmaking van de financiën en daarmee op herstel van vertrouwen. Dat vergde soms stevige ingrepen. Maar deze koers is vastgehouden, de gehele raadsperiode door: scherp aan de wind zeilen, strak budgetten bewaken, goed in control blijven. Het resultaat is letterlijk om “over naar huis te schijven”.

Deze stelling kan zonder moeite met vele voorbeelden worden onderbouwd. Maar ik zal me beperken. Ter illustratie wijs ik op twee punten: het weerstandvermogen en de belastingtarieven.

Reserves

De algemene reserve is in de vorige raadsperiode verdampt. Dat kwam niet in de laatste plaats doordat achtereenvolgende begrotingsjaren met grote rekeningtekorten werden afgesloten. In het jaar 2008 stond de algemene reserve op 0. Ik herinner me nog levendig: hoge nood! In feite betekende het, dat er toen geen geld was om risico’s op te vangen.

Hoe verschillend met de situatie van nu. Op dit moment heeft Alblasserdam weer een ruim toereikende algemene reserve, 3,7 miljoen. Die reserve kon worden gevuld, niet in de laatste plaats doordat in elk van de achterliggende jaren de jaarrekeningen met forse overschotten konden worden afgesloten.

De algemene reserve is zelfs hoger dan het vereiste weerstandsvermogen. en wat betreft de grondexploitaties voldoende om de risico’s af te dekken.

Belasting

Het tweede voorbeeld is de OZB: altijd weer goed voor een stevige politieke discussie.

In deze raadsperiode is dit instrument beperkt ingezet. Dat was ook precies wat de coalitiepartijen beoogden. De belastingopbrengst is gestegen met niet meer dan het percentage van de geldontwaarding: 2 procent. En voor het komende jaar ziet het college zelfs mogelijkheden helemaal af te zien van een verhoging: 0 procent.

Al met al betekent dit dat in deze raadsperiode de OZB-tarieven zijn verhoogd met in totaal 6,5 %. Daarentegen ging in de vorige raadsperiode de belasting omhoog met een percentage van 15,25.

Ontwikkelingen

De financiën zijn dus op orde gekomen. En dit is, zoals ik heb aangetoond, niet bereikt door belastingverhoging. Maar, zo ligt dan wellicht voor de hand om te veronderstellen: is de ontwikkeling van onze gemeente dan in de stilstand terecht gekomen?

Ons antwoord is: integendeel! Wij zijn eerlijk gezegd verwonderd over wat er in de achterliggende jaren tot stand kwam, dwars tegen het economisch neergaande getijde in en ten spijt van de noodzakelijke saneringsmaatregelen.

Meerdere projecten zijn tot stand gekomen of vlot getrokken. Wij denken aan het nieuwe zwembad en aan de nieuwe Beukelmanschool, aan het fietspad op de dijk en de nieuwe inrichting van het dijklint, aan het MFC-Kinderdijk en de nieuwe locatie voor het Woonwagencentrum. Aan de voortgang van de bouwprojecten Lange Steeg en de start van Hof en Singel. Ook aan de herstructurering van Vinkenwaard en de nieuwe inrichting van het Wilgenplein. Aan de integrale vernieuwing van alle bestemmingsplannen, de afronding van een proces van zo’n 10 jaar.  En – om niet meer te noemen – aan de vernieuwde, professionele relatie met Landvast.

Stagnatie

Is dit het hele verhaal? Nee, dan nu ook weer niet. Er is ook sprake van stagnatie, of liever: voortdurende stagnatie. Het economisch klimaat eist z’n zware tol, in het bijzonder in de hoek van de woningbouw. Wij attenderen op:

• Alblasserwerf, wat wellicht nooit tot z’n oorspronkelijk beoogde einddoel zal geraken.
• Mercon-Kloos, dat qua ontwikkeling weer helemaal terug bij ”af”is.
• Haven-Zuid, dat weliswaar voor het industriële deel een bruisende bouwput van activiteiten is geworden, maar voor het toeristische deel vooralsnog onzekerheid troef is.
• Het Woon-zorgcomplex, waar de vaart uit lijkt te zijn en het ondertussen wel zeker is dat hiervoor in deze raadsperiode niet meer een spade de grond ingaat.

Positief is dan weer wel, dat de risico’s binnen al deze grondexploitaties expliciet onderkend worden, berekend zijn en financieel afgedekt zijn.

Bestuursstijl

Dit college heeft gezocht naar wegen om op een vernieuwde wijze de burger tegemoet te treden. Met het oog op herstel van vertrouwen, is onder de naam “nieuwe bestuursstijl” is gezocht naar verbinding, interactie en actieve burgerparticipatie en benutten van de kracht van de samenleving. En toegegeven: er zijn goede ervaringen mee opgedaan, getuige recente projecten als de herinrichting van het Wilgenplein en herstructurering van Vinkenwaard en ook de totstandkoming van de sport-beheerstichting

Maar tegelijk stellen wij vast dat het college ook tegen de grenzen van deze nieuwe wijze van besturen aangelopen is.

• Wij denken aan de burgerparticipatie van omwonenden rondom het ontwerp voor een nieuwe Beukelmanschool aan de Mesdaglaan. Het heeft uiteindelijk het plan niet tot het beoogde einddoel gebracht. In de slotfase van het proces blijkt alsnog van een forse belangenbotsing.
• Wij noemen ook het plan voor de doortrekking van het fietspad op de Oost-Kinderdijk. Bewoners gaan daarbij ieder contact, ook met de raad, categorisch uit de weg. Hoezo verbinding?
• Hier valt ook te denken aan de grote maatschappelijke onrust die ontstond rondom de vergunningaanvraag van NedStaal. De emotie was zo heftig en de achterdocht zo groot, dat slechts via de weg van een uiterst strak georganiseerde voorlichtingsavond, een ordentelijk gesprek tussen overheid en burger mogelijk bleek.

De conclusie moet zijn, dat verbinding niet altijd tot stand komt, hoezeer die ook gezocht wordt. Dat interactie met de burger niet altijd tot een gezamenlijk resultaat leidt, hoezeer dat beoogd wordt. Dat, met andere woorden, het democratisch gelegitimeerde bestuur uiteindelijk zelf knopen moet doorhakken, hoezeer dat soms ook tegenstand oproept.

Opgaven

Waar liggen de grote opgaven voor de toekomst? In de eerste plaats: de financiën moeten meerjarig op orde blijven. De basis is gelegd. Nu moet het resultaat worden geborgd.  Dat vergt een grote inspanning: de Perspectiefnota laat nog aanzienlijke tekorten zien voor de jaren na 2014. Daar komen dan nog – naar wij nu weten – nieuwe rijksbezuinigingen overheen.

Het college laat in de Perspectiefnota niet zien hoe zij zich de aanpak van deze operatie voorstelt. Kan zij in dit debat met de raad daarover met ons van gedachten wisselen?

Decentralisaties

En dan zijn er de drie grote decentralisaties in het sociale domein (Werk en Inkomen, Jeugdzorg en AWBZ), die – als je de berichten daarover moet geloven– het gehele gemeentelijk bestuur overhoop gaat zetten. Ook daarop werpt de Perspectiefnota nog weinig licht. In ieder geval wordt er nergens geld gereserveerd.

Hier ligt voor de nabije toekomst een enorme opgave, waarbij ook de relatie tussen wat we zelfstandig doen als Alblasserdams gemeentebestuur en wat we gezamenlijk in Drechtstedenverband gaan doen, opnieuw in beeld moet komen.

Zelfstandigheid 

Dat brengt ons bij een derde thema in het rijtje van grote opgaven: de vraag naar het zelfstandig voortbestaan van onze gemeente.

Nog geen twee jaar geleden heeft onze raad een duidelijke uitspraak gedaan, die in essentie neerkomt op zelfstandig voortbestaan van onze gemeente. Maar rondom dit thema is het een en al dynamiek gebleven, niet in de laatste plaats ingegeven door het Regeerakkoord dat inzet op de totstandkoming van gemeenten met een 100.000+ omvang. Met andere woorden: het debat is ook na september 2011 niet tot rust gekomen.

De neiging vanuit het Drechtstedenbestuur om dingen (zowel bestuurlijk als ambtelijk) samen te doen, en daarmee aan de exclusief gemeentelijke besluitvorming te onttrekken, is nu al groot. En wij verwachten dat die de komende tijd verder zal  toenemen. Daarop een juist antwoord formuleren en opnieuw de positie van onze gemeente helder maken, is een van die uitdagingen waar een nieuw bestuur zich voor gesteld ziet.

Zorg

Wij willen niet verhelen dat we, naast tevredenheid over wat bereikt is, ook bezorgd zijn. In de eerste plaats denken wij daarbij aan onze medeburgers, die door de economische malaise werkloos geraakt zijn of dreigen werkloos te worden. Binnen de smalle marges waarbinnen de gemeentelijke overheid voorwaardenscheppend kan opereren, moet het bestuur alles op alles zetten om deze mensen tegemoet te treden.

Wij fronsen ook onze wenkbrauwen als we kijken naar de omgangsvormen in de relaties bestuur-burger en burgers onderling. Wie kennis neemt van de reacties vanuit de burgerij op gemeentelijke thema’s op een site als Alblasserdamsnieuws.nl, krijgt een weinig verheffend beeld voorgeschoteld. En niet zelden worden gemeentelijke bestuurders daarbij fanatiek onbillijk bejegend.   

Seculier

Niet in de laatste plaats zijn wij bezorgd over – wat wij ervaren als – het gure seculiere klimaat waarin het debat in de landelijke politiek terecht is gekomen. Te denken valt bijvoorbeeld aan het vraagstuk van de openstelling van winkels op zondag.

In Alblasserdam hebben we vanuit het verleden geleerd met elkaar rekening te houden en elkaar ruimte te gunnen. Groepen burgers, die soms zeer uiteenlopende levensbeschouwelijke opvattingen hebben, kunnen zo samenleven en samen gemeente zijn.

De kunst van het besturen is, ruimte te geven en te laten aan minderheden met diepgewortelde overtuigingen, die niet stroken met de mainstream. Die kunst is politiek Den Haag niet meer machtig, zo lijkt het soms. Wij hopen ondertussen dat wij die kunst hier in onze gemeente nooit verleren.

Vertrouwen

Tenslotte, wij zullen niet somberen. Wij zijn dankbaar over wat bereikt werd in de achterliggende jaren. En wij hebben vertrouwen voor de toekomst. Ten diepste omdat wij weten en geloven dat die in Gods handen ligt. Hij regeert! En wij verzekeren u: dat geeft uiteindelijk ontspanning.

Zijn zegen wensen wij het college, de collega’s in de raad en allen die hen met hun inzet omringen, van harte toe!

-o-o-o-o-o-o-