Bijdrage begroting 2021

Voorzitter,

niemand zal ontkennen dat we in complexe en onrustige tijden leven. Onrustig op internationaal, nationaal, regionaal en lokaal vlak. Corona stempelt het dagelijks nieuws, het ongrijpbare virus grijpt nog steeds om zich heen waarbij de effecten ook steeds meer zichtbaar worden. Economische schade, inkomensonzekerheid, toenemend aantal sterfgevallen, verder gaande polarisatie, verruwing, minder gunning, overlast. Zomaar wat voorbeelden waar je bezorgt over kan zijn. Naast bezorgdheid mogen we ook dankbaar zijn. Dankbaar voor voldoende eten, vrede, een huis om in te wonen, geloofsvrijheid. Om bij stil te staan...

Eerder genoemde complexiteit zien we ook terug in de voorliggende begroting. Het is er niet gemakkelijker op geworden. Alle stuurkunsten moeten worden in gezet om te komen tot een solide en structureel sluitende begroting. Wanneer dat dan gelukt is, is een compliment op z’n plaats.

Voorzitter, als fractie zullen wij vanavond reflecteren op de voorliggende begroting en dat langs 3 verschillende assen zoals ook verwoord tijdens de Algemene Beschouwingen:

• As 1 - verlagen van de uitgaven
• As 2 - verhogen van de inkomsten
• As 3 - inzetten van de reserves

Om vervolgens nog stil te staan bij de risico’s, organisatie en de samenlevingsagenda.

As 1 - verlagen van de uitgaven

Aanleiding voor dit alles zijn de nog steeds toenemende kosten binnen het sociaal domein. Teleurstellend dat het ombuigen zo lang op zich laten wachten waarbij het nog maar de vraag is om we de ombuiging ook gaan zien binnen de jaren zoals nu weergegeven in de begroting. Onze fractie is nog wel benieuwd hoe het college nu terugblikt op de reactie van de Provincie. Hebben we hier een grove inschattingsfout gemaakt? Meerdere fracties hebben het college tijdens de Algemene Beschouwingen hier op bevraagd of scenario 1 niet te optimistisch was. Met 713.000 extra zitten we nu zelfs boven scenario 2b!

Wij steunen het college in de voorgestelde lijn m.b.t. het verlagen van de uitgaven (ruimtescheppende maatregelen) wel met de volgende kanttekeningen:

• Brugcoach: allereerst, hier ligt primair een verantwoordelijkheid voor onderwijs en gezin. Echter de brugcoach speelt wel in op een bepaalde behoefte waar onderwijs en gezin het laten liggen of de brugfunctie ontbreekt. Een helpende hand of meer om terugval of erger te voorkomen. Preventie dus. Het sleutelwoord binnen het sociaal domein. Wanneer we preventie zo belangrijk vinden moeten we een goed functionerend project niet weg bezuinigen maar behouden. Wel met de kanttekening of het niet voor minder kan. Alternatieve dekking kan wat onze fractie betreft gevonden in o.a. het budget jeugdparticipatie / route22.
• College heeft de programmacoordinator nu verwerkt in de begroting voor de jaren 21 en 22. Punt van betrouwbare overheid begrijpen wij. Echter op de inhoud: raad heeft hier niet om gevraagd; wat is de toegevoegde waarde; juist ook op deze momenten ten tijde van corona. Wij verzoeken het college het voorzetten van de programmacoordinator te heroverwegen en te stoppen wanneer contractueel mogelijk is.
• Groeiagenda: wegvallende dekking voor de jaren 23 en verder beschouwen wij als een technische maatregel om nu niet nog meer structureel te bezuinigen. Welk signaal we hiermee afgeven is wel een terechte vraag. Daarom roepen wij het college op, gelet op het belang van de Groeiagenda, de komende op zoek te gaan naar structurele dekking.
• Opgang Nedersassen: de brief van de ouderenbond en het raadsvoorstel ‘afronding Nedersassen’ heeft ons aan twijfelen gebracht. Het debat over de inhoud voeren we later. Onze fractie nijgt er naar, om in tegenstelling tot de voorgaande commissieronde, het alternatief uit te laten voeren waarbij de nu opgenomen besparing van 8K structureel zal komen te vervallen. Belofte maakt schuld is hier zeker van toepassing.

As 2 - verhogen van de inkomsten

Naast een stijging in de algemene uitkeringen lezen we terug dat de lobby richting het rijk blijft. Punt waar we tijdens de PPN ook op hebben gewezen. Vraag is wel hoeveel we hier van mogen verwachten. Ons gevoel is dat extra compensatie ondersneeuwt wordt door de corona-crisis. Hoe kijkt het collega daar tegenaan?

Onze vraag over de effecten van de septembercirculaire zijn inmiddels ook beantwoord in een memo. Veel incidentele meevallers waarbij het accres zich juist negatief ontwikkeld vanaf 2022. Aangezien wij de effecten van corona nog niet in beeld hebben past ons grote terughoudendheid.

Voorzitter, gehoord hebbende de raad in juli kiest het college er voor om geen extra OZB verhoging in te voeren. Als fractie hebben we daar nog eens expliciet bij stil gestaan. Hoe lang houden we dat vol gelet op de forse stijgingen in het sociaal domein, een corono-crisis en inzet van onze reserves? We leven wel in de grootste naoorlogse crisis. Een stijging zou op punten verdedigbaar zijn. Als fractie stellen wij dit besluit echter zo lang mogelijk uit te meer daar een OZB verhoging nadelig kan zijn bij inwoners en bedrijven die het al moeilijk genoeg hebben vanwege corona. Wel met de nadrukkelijke kanttekening dat een verhoging voor onze fractie bespreekbaar is wanneer de kanteling binnen het sociaal domein niet gerealiseerd gaat worden.

As 3 - Inzetten reserves

Als we besluiten de OZB nu niet te verhogen zullen we onze spaarpot moeten inzetten, willen we onze ambities blijven uitvoeren & huidige voorzieningen instandhouden. Maar doen we dat verantwoord? Tot en met 2024 zetten we 7,3 miljoen euro reserve gelden in om incidentele en structurele tegenvaller op te vangen. Hierdoor daalt de weerstandsratio tot 0,8 in 2024. Kijkend naar de risicoanalyse is dat te laag. College stelt voor om het weerstandsvermogen aan te vullen met 2 miljoen euro uit bestemmingsreserve instandhoudingkapitaalgoederen. Na de sessie van vorige week roepen wij het college op om de volledige bestemmingsreserve instandhoudingkapitaalgoederen, groot 3,8 miljoen euro, over te hevelen ten gunste van het weerstandsvermogen.

De bestemmingsreserve Eneco wordt nog even geparkeerd. College stelt 3 denkrichtingen voor te weten:

• 1 verbeteren schuldpositie;
• 2 aanzuivering weerstandsvermogen;
• 3 incidenteel inzetten voor ambities en gevolgen Corona crisis.

We zouden graag zien dat college ook gaat kijken naar een scenario om onze structurele lasten eerder omlaag te krijgen. Ja, de rente is laag, maar als gemeente hebben we wel circa 42 miljoen euro aan leningen uitstaan.

Dat brengt ons bij het punt risico’s.

Risico’s

We voelen aan dat de begroting onder druk staat en tevens kwetsbaar is. Kwetsbaar kijkend naar de vele onzekerheden, niet wetend wat ons nog te wachten staat binnen sociaal domein; doorontwikkeling corona-crisis; worden we wel / niet (voldoende) gecompenseerd door het rijk. Daarom vinden wij het een verstandige keuze om de Eneco gelden nu nog niet te verzilveren. Laten we ondertussen wel nadenken of er ook kansen liggen voor duurzame ontwikkelingen / investeringen. Eerder door onze fractie genoemd het versneld invoeren van LED straatverlichting.

Dat college nog niets kan melden over de effecten van corona verbaasd ons. Inmiddels gaan we richting het einde van het jaar en moet er toch wel enigszins zicht zijn op de schade die onze partners lijden?

Risico’s zien we ook bij de stichtingen BSSA en Stichting Sporthal Molenzicht. Wordt er nu gerekend met een realistisch te verwachten scenario vragen wij het college? De beantwoording van het college op dit punt was wat wollig. Komen we straks niet 50-100k structureel tekort?

Tot slot hebben wij twijfels of er wel voldoende slag- en mankracht is om dossiers als RES, Omgevingsvisie, maar ook Beschermd Thuis slagvaardig op te pakken. Dat brengt ons ook bij het kopje organisatie.

Organisatie

Ook nu wil onze fractie aandacht vragen voor de organisatie en de doorontwikkeling daarvan. Corona zet alles onder druk, maar blijf werken aan die stabiele ondergrond. Het terugbrengen van het aantal wagons kan daar zeker aan bijdragen.

Bezorgd zijn we nog steeds over de toekomst van onze regionale samenwerking. Onlangs hebben we kennis genomen van het voorstel van de regionale colleges om Dordrecht aan te wijzen als servicegemeente. Alblasserdam is echt gebaat bij een goede regionale samenwerking waarbij het meervoudig lokaal zich echt moet gaan bewijzen.

Punt van zorg is ook de afwezigheid van een van onze wethouders. De SGP-fractie wenst haar vanaf deze plaats al het goede toe, maar wanneer het herstel langer op zich laten wachten zullen we als coalitie onze verantwoordelijkheid moeten nemen nu we zien dat de druk op het college toeneemt.

Samenlevingsagenda

Voorzitter, kijkend naar de samenlevingsagenda kan wat onze fractie betreft een stap vooruit worden gedaan op de volgende onderwerpen:

• doorvertaling regionale woonvisie. We zijn blij met de recente ontwikkelingen rondom Havengebied en Kloos terrein, maar we vinden het college nog te passief als het gaat om mogelijke toekomstige ontwikkelingen. Ook te passief als het gaat om sloop voor nieuwbouw. Het wordt genoemd, maar zien nog weinig vorderingen bij Woonkracht10. De flats langs het Boerenpad is echt een aanfluiting, het haalt ook de kwaliteit van de buurt omlaag.
• Armoedebeleid: we horen weinig van onze armoederegisseur. Wat is haar rol bij de nieuwe wet WGS? En kunnen wij als gemeente, richting het einde van het jaar, nog iets extra’s betekenen? Kinderarmoede ook niet te vergeten.

Slot

Voorzitter, tot slot, wil onze fractie haar dankbaarheid uitspreken voor het vele werk wat weer is verricht in de achterliggende periode. Het was geen gemakkelijke opgave om, na de extra tegenvallende opgave binnen het sociaal domein, weer een structureel sluitende begroting aan ons voor te leggen. Dank ook aan de ambtelijke organisatie in het bijzonder ook aan onze controller. Waarbij wij u Gods zegen toewensen bij de uitvoering van deze begroting.

Jaco Brand

Fractievoorzitter