Bijdrage SGP-fractie plannen Nedstaal

Gemeenteraad 21-01-2013
Bijdrage Eric Boersma

Vertrouwen

‘Leden van de Staten-Generaal, al wat ons volk ervaart als juist, rechtvaardig, nationaal, wordt in ons staatsbestel getoetst aan Uw vertrouwen. Vertrouwen van volk en parlement is ook de grondslag van de constitutionele monarchie.’ ... zo begon koningin Beatrix in 1980 haar inhuldigingsrede. En wat in het grote Den Haag geldt, geldt ook in het kleine Alblasserdam. Voor een goed functioneren van de (lokale) samenleving is het cruciaal dat onze burgers vertrouwen hebben in de politiek en de overheid. Vertrouwen is de hoeksteen van élke relatie. En juist aan vertrouwen heeft het in het Nedstaal-asbest dossier in allerlei opzichten node ontbroken. Mijn fractie wil dat aspect vanavond nadrukkelijk benoemen, omdat naar onze inschatting de discussie over allerlei technische aspecten van de verwerking van asbesthoudend schroot daaraan in feite secundair is. Daarbij is het onze inzet om te komen tot herstel van vertrouwen.

Rol Raad

• volksvertegenwoordigend -  tot nu toe vooral luisteren - vanavond standpunten wegend & meningvormend
• controlerend - verantwoordingsdebat over rol verantwoordelijk portefeuillehouder & college volgt
• grote woorden vermijden

Nedstaal

De plannen van Nestaal zijn genoegzaam bekend: het bedrijf wil licht asbesthoudend staalschroot verwerken tot een kwalitatief hoogwaardig eindproduct - staal. Zij heeft daarbij op papier een goed verhaal, want het hergebruik van dit materiaal draagt bij aan

• de besparing van schaarse natuurlijke grondstoffen - in dit geval ijzererts;
• de reductie van de industriële CO₂ uitstoot;
• de permanente oplossing van een milieu- en gezondheidsprobleem - veilig verwerken van asbest is beter dan storten.

Bovendien

• biedt het voorgestelde procedé bedrijfs-economische voordelen. Dat is het voornaamste oogmerk van het bedrijf, maar wie zal haar dat kwalijk nemen? In elk geval is het volgens de SGP-fractie niet aan de overheid om particulier ondernemerschap te remmen;
• is het initiatief bevorderlijk voor de werkgelegenheid in onze gemeente;
• zet het Nedstaal op de kaart als innovatief en innoverend bedrijf.

In een op de website van Nedstaal beschikbaar informatie bulletin (http://www.nedstaal.nl/wp-content/uploads/2011/03/Nieuwe-schrootsoorten4.pdf), richt het bedrijf zich met haar plannen tot de buitenwereld. Ik wil 3 aandachtspunten uit dat bulletin belichten:

1. Wij nemen uw zorgen serieus

Nedstaal is zich ervan bewust dat zij voor haar plannen een vergunning nodig heeft. Om die te verkrijgen heeft zij contact opgenomen met de omgevingsdienst ZHZ en heeft zij zich laten adviseren door gerenommeerde instanties als Royal Haskoning, Search en TNO. Prima. Nedstaal heeft zich echter onvoldoende rekenschap gegeven van het feit dat alleen al het noemen van het woord ‘asbest’ in een gemeenschap als Alblasserdam heftige emoties oproept. Velen hebben dierbaren verloren aan asbest-gerelateerde ziekten. Nedstaal is pas publiekelijk op deze emoties ingegaan op het moment dat de bevolking overluid aan de bel trok. Dat was te laat. Mijn fractie betreurt dit. Nedstaal laadt daarmee de verdenking op zich dat zij ‘onze’ zorgen níet serieus neemt.

2. Wij houden ons aan de wet

Veel bewoners knijpen de billen samen: kan Nedstaal het asbesthoudende materiaal wel op een veilige manier verwerken? Ja, zegt Nedstaal, ‘de risioc’s mogen nooit hoger zijn dan de wettelijke grenswaarden’ en ‘wij houden ons aan de wet’. De feiten die contra-expert op tafel legt t.a.v. het huidige bedrijfsproces staan echter met die stellingen op gespannen voet:

• Nedstaal voldoet op belangrijke punten niet aan de wettelijke verplichting tot toepassing van Best Beschikbare Technieken;
• De emissie van fijnstof bedroeg in 2011 bijna 63 ton, terwijl slechts 22 ton is vergund;
• De emissie van kwik bedroeg in 2011 wel 187 kg, terwijl <0.1 kg is vergund!

Opmerkelijk genoeg zijn deze (en andere) cijfers afkomstig uit de rapportage van Nedstaal zelf, terwijl het bedrijf de juistheid van de cijfers niettemin betwist. De SGP-fractie ontkomt niet aan de conclusie dat Nedstaal tenminste haar administratie niet op orde heeft.

3. We hebben niets te verbergen

Deze stelling staat op gespannen voet met de afwijzing van het verzoek van de contra-expert om de smelthal te mogen bekijken.

Nedstaal heeft een serieus geloofwaardigheidsprobleem.

Omgevingsdienst ZHZ

Met de Klaroen dd. 9 januari viel ook een folder van het actie comité Asbest Nedstaal NEE bij alle Alblasserdamse huishoudens in de brievenbus. Daarin zette het comité uitgebreid uiteen op welke punten Nedstaal zich niet aan de wet zou houden. De eerste reactie van een van mijn kinderen was: ‘dat kan niet waar zijn, want daar let de regering toch op?!’. Helaas moet mijn fractie uit het rapport van de contra-expert opmaken dat de ‘regering’ (lees: OZHZ) níet oplet.

1. De huidige vergunning bevat allerlei lacunes

De vergunning bevat cruciale lacunes waaronder een passende geurnormering, emissienormen voor zink en dioxines, een stofemissienorm, normen voor diffuse emissies, etc.

2. De administratie bij OZHZ lijkt niet op orde

• Noch OZHZ (noch Nedstaal) kunnen betrouwbare emissiegegevens over de afgelopen jaren verschaffen.
• OZHZ kan diverse ernstige bevindingen (bijv. de kwik-emissie) van de conta-expert t.a.v. het huidige bedrijfsproces van Nedstaal dan ook niet gefundeerd weerspreken.

3. De huidige vergunning wordt niet gehandhaafd

OZHZ heeft niet gehandhaafd m.b.t.

• de overschrijding door Nedstaal van de vergunde normen voor de uitstoot van stof, zink en kwik (buitensporig);
• het niet uitvoeren van de conform de vergunning van 2007 verplicht uit te voeren studies.

Mijn fractie kan niet anders concluderen dan  dat de OZHZ ernstige steken heeft laten vallen. Nota bene: OZHZ is een overheidsinstantie, het is bovendien ‘onze’ dienst. Daar moeten wij als gemeente toch op kunnen vertrouwen?!

4. De voorgenomen vergunning bevat allerlei open eindjes

De OZHZ is voornemens aan Nedstaal een vergunning voor het verwerken van asbesthoudend schroot te verlenen terwijl een aantal cruciale documenten nog niet op orde is - documenten bovendien, waartegen bezwaar en beroep van belanghebbenden mogelijk is:

• ‘plan van aanpak’ van de proeven.
• ‘interne procedures en werkinstructie’ m.b.t. het meesmelten van asbesthoudend schroot.
• calamiteitenplan;
• monitoring plan.

Deze werkwijze van de omgevingdienst bevreemdt mijn fractie niet alleen, maar maakt ons ook bezorgd, gegeven de kennelijk tekortschietende handhaving van vergunningen door de dienst.

Ook OZHZ heeft - in elk geval in het Nedstaal-dossier -  een serieus geloofwaardigheidsprobleem.

Onderzoek door TNO

Het onderzoek dat door TNO is uitgevoerd naar het vrijkomen van asbestvezels bij bewerking van asbesthoudend schroot vormt een belangrijke pilaar onder de vergunning die OZHZ voornemens is te verstrekken. Echter, de contra-expert heeft geconstateerd dat

• er slechts proeven zijn uitgevoerd met zeer geringe hoeveelheden asbesthoudend schroot (1-2 gram). Direct opschalen naar 5 ton lijkt een te grote stap;
• TNO uitgaat van te lage asbest emissies, omdat er onvoldoende rekening wordt gehouden met de detectiegrens van de asbest meet methode;
• dientengevolge de asbest-verspreidingsberekeningen gecorrigeerd moeten worden.

Proeven met grammen? Is dat geloofwaardig?

Zienswijze

Eens met de zienswijze van het College. Geen behoefte die aan te passen.

Hoe nu verder?

1. Verantwoordingsdebat

• Volksvertegenwoordigende rol
• Adviserende rol m.b.t. het college - zienswijze
• De vraag naar de rol van de verantwoordelijk portefeuillehouder en het College zal in een later stadium aan de orde komen.

2. Nedstaal

Tijdens de informatiebijeenkomst die de Raad op 8 januari met betrokkenen heeft gehouden, heeft de directie van Nedstaal gewezen op de gezamenlijke verantwoordelijkheid van Nedstaal en de gemeente in dit dossier. Dat zal waar zijn, maar wat mijn fractie betreft niet op zo’n manier dat Nedstaal zorgt voor innovatie, maar de communicatie daarover met bewoners over de schutting naar de gemeente werpt. Laat het duidelijk zijn: de SGP-fractie is blij met de werkgelegenheid die Nedstaal biedt. Het wel en wee van veel gezinnen in verleden en heden is nauw verbonden met dat van het bedrijf. En veel werknemers van Nedstaal zijn terecht trots op het product dat zij maken. Maar wij moeten vanavond ook de schaduwzijde benoemen van de activiteiten van Nedstaal: de productie van staal gaat gepaard met veel geluid, stof en stank. Mijn fractie roept hierbij de directie van Nedstaal op om serieus werk te maken van het terugdringen van de overlast. Neem daarin de inwoners van Alblasserdam mee. Zorg voor maximale transparantie. Onderstreep uw woorden met daden. U kunt beginnen met vertrouwen te herstellen door uw plannen m.b.t. het verwerken van asbesthoudend materiaal op te schorten en eerst de huidige bedrijfsprocessen te verbeteren. Directie van Nedstaal: het nu doordrukken van uw plannen levert slechts verliezers op.

3. Omgevingsdienst ZHZ

Het rapport van de contra-expert heeft ons een inkijkje verschaft in het functioneren van de OZHZ. In het Nedstaal-dossier blijkt de administratie van de uitstoot van milieubelastende stoffen niet op orde en wordt er (daarom?) ook niet effectief gehandhaafd. De huidige vergunning vertoont allerlei lacunes, terwijl de voorgenomen vergunning op cruciale punten open eindjes bevat. Mijn fractie is er niet gerust op dat dit dossier een uitzondering betreft op de algemene werkwijze van de dienst.

Er lopen 3 verhalen door elkaar: dat van Nedstaal, de Omgevingsdienst en de contra-expert. De SGP-fractie kan met deze onzekerheid niet leven. volksgezondheid. Daarom MOTIE

4. Fijnstofproblematiek

Fijnstofproblematiek in Alblasserdam is breder dan Nedstaal. Daarom MOTIE